Forten en meer

Fort aan den Ham 

Fort aan den Ham is één van de 42 forten van de Stelling van Amsterdam. Rond 1900 waren er in Nederland veel verdedigingslinies. In het uiterste geval zou het leger zich terugtrekken in de hoofdstad. Een ring van forten werd gebouwd en buiten deze ring zou de omgeving onder een laagje water gezet worden. Omdat de spoordijk Zaandam-Uitgeest boven water zou blijven, werden er forten gebouwd naast het spoor. Fort aan den Ham is daar een voorbeeld van. Bij een aanval moesten de soldaten zich verspreiden tussen de forten. Een dijkje zorgde voor enige dekking. De forten waren allemaal uitgerust met snelvuurkanonnen van Krupp-Grusson, voor die tijd een heel modern en geducht wapen. Tijdens het bouwen van de forten werd ook het vliegtuig steeds beter, waardoor de legerleiding inzag dat de Stelling als verdedigingswerk maar van weinig nut was. De laatste forten van de Stelling zijn dan ook nooit gebouwd.

Tijdens de mobilisatie van de Eerste Wereldoorlog zijn de forten nog geheel bemand geweest. Op Fort aan den Ham zijn 150 soldaten gelegerd geweest. In de periode werden de forten ingezet voor opslag van militaire goederen. Fort aan den Ham was het laatste fort wat gebruikt werd voor munitie-opslag. In 1995 kwam het fort leeg en heeft een groepje vrijwilligers een deal gemaakt met defensie om van het fort een museum te maken over de Stelling van Amsterdam. Sindsdien zijn zij bezig om het interieur van het fort zoveel mogelijk weer in de originele staat te brengen. Dit wordt gedaan zonder enige subsidie. Inmiddels is een groot deel van het fort weer ingericht zoals het tijdens de mobilisatie Eerste Wereldoorlog was. Hierin is het fort uniek binnen de Stelling! Alleen Fort aan den Ham laat op deze schaal zien hoe de forten ingericht waren. Kortom: het fort is een bezoek met rondleiding door deskundige gidsen waard! 

Fort aan de Sint Aagtendijk

Op het Muziekfort (Fort aan de Sint Aagtendijk) kun je tijdens de Ronde van de Stelling van Amsterdam op eigen gelegenheid over het forteiland wandelen. Het kleinste schapenras ter wereld, de Quessantschaap, loopt een rondje met je mee. Schaapsherder en pachter Wil Groeneveld vertelt je van alles over dit bijzondere schapenras. Boswachten Jeroen Engelhart van Landschap Noord-Holland is ook aanwezig om meer te vertellen over de bijzondere natuur en dieren rondom het fort. Daarnaast is de horeca en het terras geopend. De toegang tot het fort is gratis. 

Fort K'IJK

Op Fort K'IJK is tijdens de Ronde van de Stelling van Amsterdam de Theeschenkerij open. Daarnaast komen in het Belevingscentrum Fort K'IJK natuur en het strategische landschap in de Stelling van Amsterdam tot leven. Beleef hier hoe de Stelling eerst de mens en later het landschap beschermde. Stemmen van de boswachter en de fortwachter nemen je via de audiotour mee op reis. Tickets voor de audiotour zijn 4 euro. Tickets zijn te bestellen via www.fortkijk.nl. 

Fort bij Veldhuis

In Fort bij Veldhuis is het Luchtoorlogmuseum arg '40-45 gevestigd. In het fort is een tentoonstelling van allerlei objecten die met de Tweede Wereldoorlog te maken hebben. Dit varieert van diverse tekeningen en artikelen tot en met (zelf opgegraven) vliegtuigonderdelen. Voor wie het museum bezoeken wil, bedraagt de entree 5 euro per persoon. Bij mooi weer is ook het terras geopend voor een kopje koffie.